Page 43 - sehifeler_Layout 1

{İYUN-AVQUST 2022} — ИШDЦNYAМЫЗ 41

son illər bu sahədə canlanma hiss olunur. dünyada ən etibarlı və ən çox yayılmış
Sizcə vəziyyət necədir? maliyyə xidmətidir. Demək olar ki, hər kəs
- Biz hazırkı vəziyyəti qənaətbəxş hesab ya hansısa fondun payçısıdır, yaxud bir asset
etmirik, dəfələrlə artıq işlər görülə bilər. Ka- meneceri vardır. Ölkəmizdə də bu xidmətə
pital bazarımız 50 dəfə böyüyə bilər. Kapital maraq böyükdür. Deyə bilərəm ki, bizim
bazarı şirkətlərə yüksək reputasiya qazan- şirkət vasitəsilə investisiya edilən vəsaitin
dırır. İnvestorlar bu reputasiyanı əsas alıb, 20%-i bu xidmət üzrə investisiya edilib. Lakin
maliyyə vəziyyətinə uyğun olaraq investisiya insanlara informasiyanı çatdırmaq ciddi za-
edirlər. Şirkətlər bu reputasiyanı qorumaq man tələb edir. Müəyyən məbləğdə vəsaitə
üçün mütləq bəzi gəlirlərdən imtina edə çatmış şəxslər onu qorumağa daha çox
bilən səhmdarları olduqda kapital bazarı çalışır. Lakin bir çox investorlar vəsaiti həm
sürətlə böyüyəcəkdir. Son illər müşahidə də inflyasiyadan qorumalı olduğunu unudur.
edilən böyümə əsasən bankları və bank ol- Hətta risksiz investisiya belə peşəkarlar
mayan kredit təşkilatlarının istiqraz emissiya- tərəfindən idarə edilib 3% əlavə gəlir gətir-
sı hesabınadır. Bu maliyyə qurumları Mərkəzi məlidir ki, inflyasiyanın gətirdiyi itkini gəlirlə
Bank tərəfindən tənzimləndiyi üçün maliy- bağlamaq mümkün olsun. Banklarla müqa-
yə hesabatları mövcuddur və reallığı əks yisə etdikdə isə sığortalı əmanətin gəlirliyi
etdirdiyindən əminlik var. Digər şirkətlərin ilə dövlət istiqrazları üzrə gəlirliyi bərabər-
də kapital bazarına gəlib istiqraz və ya səhm ləşdirə və hətta dövlət istiqrazları üzrə daha
buraxmaqla vəsait cəlb etməsi maliyyə çox gəlir əldə edə bilirik. Yəni daha az risklə
hesabatlarının olmasını tələb edir. Maliyyə daha çox gəlir.
hesabatları olan şirkətlərin maliyyə planları Kapital bazarı aktuallığını artırdıqca bu
da vardır və onlar rahat maliyyələşmə cəlb sahəyə də maraq artır. Hər il azı 200 milyon
edirlər. Maliyyə hesabatları olmayanlar üçün manat vəsaitin kapiyal bazarına, bunun
isə bunu düzəltmək o qədər vaxt alır ki, böyük hissəsinin də portfel idarəçiliyinə
ehtiyacı olan vəsaiti cəlb edənədək şirkətin gələcəyini proqnoz edə bilirik.
likvidlik problemləri yaranır.
Lakin kapital bazarının investor tərəfi - Sizcə Azərbaycanda bu bazarın həcmi
ciddi şəkildə aktivdir. Daxili investisiya alətlə- nə qədərdir? Və portfel idarəçiliyi üçün
ri inkişaf etdikcə vəsaitin cəlb edilməsi yalnız investisiya şirkətlərinə ötürülən məbləğlər
təklif edilən gəlirlikdən asılıdır. iqtisadiyyatın hansı sahələrinə yatırılır?
- Düşünürəm ki, bir neçə 100 milyondan
- İntiqam bəy, şirkətinizin təqdim etdiyi çox deyil. Lakin xarici portfel idariçilərinə
əsas xidmətlərdən biri portfel idarəçiliyi - həvalə edilmiş vəsaitlər dəfələrlə çoxdur.
investisiyanın idarə edilməsidir. Bu necə Əsasən qorunmaq məqsədi ilə edilən ya-
baş verir, portfel necə idarə edilir və nə tırımlar ən risksiz alətlərə investisiya edilir.
qədər gəlir götürməyə imkan verir? Dövlət istiqrazları, SOCAR istiqrazı, «Azer-
- Portfel idarəçiliyi investorlara ən rahat gold» və kredit təşkilatlarının istiqrazları əsas
gəlir əldə etmək imkanı verən bir xidmətdir. investisiya aləyləridir. Daha riskli investisiya
İnvestorun şəxsinə məxsus investisiya he- etmək istəyən investorlar üçün isə xarici
sabında onun vəsaiti ilə onun üçün qiymətli bazarlarda portfel yaradılır. Yerli bazarda
kağızları alıb satırıq. Yəni investor üçün qə- investisiya edə biləcəyimiz səhmlərin sayı
rarları bizim peşəkarlar verir. Burada mütləq 100-dən artıq deyil.
əlavə dəyər yaranır. Yaranmış əlavə dəyərin - Sizcə bu bazarın potensialı hansı
bir hissəsi (20%) komissiya şəklində investor
tərəfindən bizə ödənilir. Maliyyə hesabat-
larımızda bu xidmətdən gəlirimizə diqqət
yetirəndə investorlara 10 milyonlarla əlavə
dəyər yaratdığımız açıq görünür.
Adətən risksiz gəlirlik bankların orda de-
pozit faizlərindən 3-6% çox olur. Riskli inves- Son illər müşahidə edilən böyümə əsasən bankları və bank
tisiya edən müştərilər çox asanlıqla risklərini olmayan kredit təşkilatlarının istiqraz emissiyası hesabınadır.
ölçə bilirlər və gəlirlik səviyyəsi riskdən asılı
olaraq 25-40% arasında dəyişir. Bu maliyyə qurumları Mərkəzi Bank tərəfindən tənzimləndiyi
- İnvestorlar bu xidmətə nə qədər ma- üçün maliyyə hesabatları mövcuddur və reallığı əks etdirdi-
raq göstərirlər, daha dəqiqi pullarını inves- yindən əminlik var. Digər şirkətlərin də kapital bazarına gəlib
tisiya şirkətlərinə etibar edirlərmi? Çünki
banklardan və əmanətlərdən fərqli olaraq istiqraz və ya səhm buraxmaqla vəsait cəlb etməsi maliyyə
investisiya şirkətləri və portfel idarəçiliyi
anlayışları Azərbaycan üçün daha yenidir. hesabatlarının olmasını tələb edir. Maliyyə hesabatları olan
- İnvestisiya şirkətinin portfel idarəçiliyi şirkətlərin maliyyə planları da vardır və onlar rahat maliy-
xidməti, xüsusilə də investisiya fondlarına
vəsaitin cəlb edilməsi və idarə edilməsi yələşmə cəlb edirlər.