Page 27 - Layout 1

52 ИШDЦNYAМЫЗ — {N-2’ 2017} {N-2’ 2017} — ИШDЦNYAМЫЗ 53
БИзнЕС ТАрИхИ

Аьа Муса Наьыйев «õî çåéí ùå ñà Áû íà éîõ,
þç ùå ñà Áû ìà...»
Àüà Ìó ñà àð òûã õÿð ú äÿí, èñ ðàô ÷û ëûã äàí ãà -
÷àð äû. Îíóí ÿñë ñè ìèú ëèê ùÿä äè íÿ ÷à òàí áó
õö ñó ñè éÿ òè áà ðÿ äÿ ðÿ âà éÿò ëÿð ýÿ çèð.
Áèð äÿ ôÿ äÿ íèç äÿ áÿðê òó ôàí îëóð, ÷îõ ëó
ýÿ ìè áà òûð. Àüà Ìó ñà íûí ýÿ ìè ëÿ ðèí äÿí áè -
ðè íèí êà ïè òà íû ýÿ ëèá õÿ áÿð âå ðèð: «Éö êö âÿ
ýÿ ìè íè çîð ëà õè ëàñ åò ìè øÿì, ãî éóí ãóð áà -
íû íÿ çèð äå ìè øÿì, èúà çÿ âåð...». «Ãóð áàí»
ñþ çö íö åøè äÿí Àüà Ìó ñà áÿðê äèë õîð
СЯРВЯТИ ХАРИЪИ îëóá, êà ïè òà íûí ñþ çö íö éà ðû äà êÿ ñèð: «×îõ
íà ùàã éå ðÿ! Àòàì- àòàì, (îíóí ùà ìû éà
БАНКлАРДА ЙАТАН СИМИЪ ìö ðà úèÿò ôîð ìà ñû èäè) ãóð áà íû ìÿ íèì ùå - íû äöç ýöí ñå÷ ìÿê äÿ âÿ áèç íåñ äÿ êþ ìÿ - ÌÈëéîíЧóíóí íЯâЯñÈ,
ñà áû ìà íè éÿ íÿ çèð åäèð ñÿí? Áå ëÿ âàõ ò ëàð -
МИлЙОНчУМУЗ äà ÿùä åëÿ êè, áèð ùÿô òÿ îðóú òó òà ðàì, éè íÿ ýÿ ëèð äè. Áÿ çÿí èñÿ ùåé ðÿ òà ìèç ñÿ õà - ðóñÈéÀ âЯÒЯíÄÀøû ÄÈëÀðЯ
íÀüûéåâÀ ÄåéÈð êÈ, ÀÒÀñû
âÿò ýþñ òÿ ðèð äè. Èñ ùàã Ãà ðà õà íîâ àäûí äà
ýÿ ìè äÿ õî çå éèí ùå ñà áû íà éîõ, þç ùå ñà -
ôЯðЯú íÀüûéåâÈí (Èñìàéûë
áèð äÿë ëÿê ùÿð ùÿô òÿ åâÿ ýÿ ëèá Àüà Ìó ñà -
áû ìà éå éÿ ðÿì».
Ùÿò òà Àüà Ìó ñà íûí ïó ëó íó õÿð ú ëÿ éÿí àèëÿ íûí ñàã ãà ëû íû ãûð õàð äû. Áèð äÿ ôÿ äÿë ëÿê éå - þëäöêäяí ñîíðà Àüà Ìóñà
ãàðäàøû Àüяëèíèí îüëóíó þâëàäëûüà
Милйончуларын яксяриййятини бирляшдирян цмуми бир хцсусиййят вар - öç â ëÿ ðè äÿ îí äàí ñÿ õà âÿò ëè èäè ëÿð. Ãðè ãî ðè ðÿ äþ øÿí ìèø õà ëû íû ýþñ òÿ ðèá äå éèð êè, ýþòöðöð - ðåä.) ñþçëЯðÈíЯ
ýþðЯ, ÀüÀ ÌóñÀ íÀüûéåâ
симиълик. Адятян гянаятъилликля башлайан бу хцсусиййят сонрадан Àëåê ñàí ä ðî âè÷ Ãà çàð áÿ éîâ éà çûð êè, áèð õî çå éèí, äþâ ëÿò ëè àäàì ñàí, áó õà ëû íû áà - ïóëëÀðûíû õÀðÈúÈ ÁÀíêëÀðÀ
üûø ëà ìÿ íÿ. Âÿ… Àüà Ìó ñà äàí ýþ ðöí -
äÿ ôÿ Ùà úû Çåé íà ëàá äèí Òà üû éå âèí òÿø êèë
хясислийя вя ясл паранойайа чеврилир. éÀÒûðûÁ...
åò äè éè õåé ðèé éÿ ýå úÿ ëÿ ðèí äÿí áè ðèí äÿ Àüà ìÿ éÿí ñÿ õà âÿò - èø ëÿð ìö äè ðè íÿ òàï øû ðûð êè,
Ìó ñà îíóí ãàð øû ñû íà ýÿ òè ðè ëÿí ìÿú ìÿ éè - áèð áå ëÿ õà ëû àëûá óñ òà éà âåð ñèí.
ç ÿ ð á à é ú à í ë û àëûð. Ñîí ðà íåô ò ëè òîð ïàã ñà - éÿ ÿëè ÿñÿ- ÿñÿ úÿ ìè 3 ìà íàò àòûð. Ùà úû
ìèëéîí ÷ó Àüà ùÿ ëÿ ðè àëà ðàã íåôò èñ òåù ñà ëû íà Çåé íà ëàá äè íèí ùÿ éàò éîë äà øû Ñî íà õà íûì íà çÈð ëÈê, õЯñ ÒЯõà íà, ùî Òåë,
Ìóñà Íà üû éåâ áàø ëà éûð. Õö ñó ñè ëÿ, Áè áèùåé - îíà áèë äè ðÿí äÿ êè, îü ëó Èñ ìà éûë 100 ìà íàò ðåñ Òî ðàí...
Ìó ñà Íà üû éåâ íåô ò äÿí ãà çàí äû üû ïóë ëà ðû
õÿ ñèñ ëè éè íÿ ýþ ðÿ, áÿ òèí ìÿ äÿí ëÿ ðèí äÿ áèð- èà íÿ åäèá, Íà üû éåâ áèë äè ðèð êè, «Îíà íÿ âàð,
áÿ çè ÿú íÿ áè ìèë éîí ÷ó ëàð áè ðè íèí àð äûí úà ôîí òàí âó ðàí î, ìèë éîí ÷ó Àüà Ìó ñà íûí îü ëó äóð, ìÿí äà øûí ìàç ÿì ëà êà éà òû ðûð, èí øà åò äè éè áè íà -
êè ìèí îü ëó éàì, ñà ìàí ñà òàí áè ëÿ úÿ ðè ëè
ëàð äàí äà ýÿ ëèð ýþ òö ðöð äö. Î äþâ ð äÿ Áà -
êèìè Ýèí íå ñèí Ðå êîð ä ëàð Êè - íåôò áó ðóã ëà ðû áèð ÷îõ ëà ðû êè ìè Íà üû íûí...». êû íû ýþ çÿë ëÿø äè ðÿí áè íà ëà ðûí ÿê ñÿ ðèé éÿ òè íèí
òà áû íà äöø ìÿ ñÿ äÿ, ÿñë ñè - îíó äà ìèë éîí ÷ó åäèð. ñà ùè áè Àüà Ìó ñà èäè. Îíóí Áà êû äà 98 áè -
ìèú ëèê ñèì âî ëó ñà éû ëûð. Áó Þçö äÿ ýåò- ýå äÿ áà úà ðûã ëû íà üû éå âÈ íÈ éЯîüóð ëà ìûø äû ëàð? íà òèê äèð äè éè ñþé ëÿ íè ëèð.
õö ñó ñèé éÿ òè îíó âàð- äþâ ëÿò áèð èã òè ñàä ÷û îëóð. Ñÿð âÿò àð ò - Àüà Ìó ñà þëöì òÿù ëö êÿ ñèí äÿ äÿ õÿ ñèñ ëè - Áè íà ëàð äàí þç äþâ ðöí äÿ äÿ, åëÿ ñîí ðà ëàð
ñà ùè áè åò ñÿ äÿ, ÿñë ôà úèÿ äÿ äûã úà ùÿ âÿñ, åù òè ðàñ äà àð òûð, éè íè éå ðÿ ãîé ìóð äó. Îíó èêè äÿ ôÿ îüóð ëà - äà ýÿ ëèð åâ ëÿ ðè, ìÿê òÿá, ìåù ìàí õà íà,
éà øà äûá. ýå úÿ- ýöí äöç èø ëÿ éèð, èø àð ò - ìûø äû ëàð. Ìà íàô Ñö ëåé ìàí ëû «Åøèò äèê ëÿ ðèì, õÿñ òÿ õà íà ëàð êè ìè èñ òè ôà äÿ îëó íóá. Áó ýöí
äûã úà ãöâ âÿ, àð çó äà áþ éö - îõó äóã ëà ðûì, ýþð äöê ëÿ ðèì» êè òà áûí äà éà - îí ëàð äàí 25-è èí çè áà òè áè íà ëàð äûð, «Àçÿ ðèò -
ñà ìàí Чû íûí éöð. 1893-úö èë äÿ ãîí øó çûð êè, áè ðèí úè äÿ ôÿ ôàé òî íà áà ñà ðàã ýþç ëÿ - òè ôàã»ûí áè íà ñû, Ýöë ïà ñà æû, Äèàñ ïî ðà Êî -
ìÈë éîí Чó îü ëó Ñà áóí ÷ó äà, ñîí ðà Ðà ìà íà - ðè íè áàü ëà éûá ýèç ëè ìÿí çè ëÿ ýÿ òè ðÿ ðÿê îí ìè òÿ ñè íèí áè íà ñû, êå÷ ìèø Àëè Ìÿù êÿ ìÿ,
Àüà Ìó ñà Íà üû éåâ 1848-úè äà ìÿ äÿí ñà ëûð. Î çà ìàí ëàð ìèí ìà íàò òÿ ëÿá åäèð ëÿð. Àüà Ìó ñà èñÿ (èí äè êè Àüûð Úè íà éÿò ëÿð Ìÿù êÿ ìÿ ñè), Òèáá
èë äÿ Áà êû ãó áåð íè éà ñû íûí Áè - ÿí çÿí ýèí ùå ñàá åäè ëÿí Áè áè - ìèí ìà íàò äàí áèð ãÿ ïèê äÿ àð òûã âåð ìÿ - Óíè âåð ñè òå òè íèí ÿñàñ êîð ïó ñó, Àçÿð áàé úàí
ëÿ úÿ ðè êÿí äèí äÿ àíà äàí ùåé áÿò äÿ ðÿ ñèí äÿ, Íàô òà ëàí éÿ úÿ éè íè áèë äè ðèð. Þëöì ëÿ òÿù äèä åäÿí äÿ Äþ ëÿò Èí úÿ ñÿ íÿò Óíè âåð ñè òå òè, Èã òè ñàä Óíè -
îëóá. Àòà ñû ñà ìàí ñàò ìàã - êþð ôÿ çè ñà ùè ëèí äÿ ìÿ äÿí ÿëÿ ùà ëû íû ïîç ìà äàí äå éèð: «Àòàì-àòàì, þë - âåð ñè òå òè, Äþâ ëÿò Íåôò Øèð êÿ òè íèí êþù íÿ
ëà ìÿø üóë èäè âÿ Ìó ñà èá òè - êå ÷è ðèð. Ãà çû ëàí ãó éó ëà ðûí ùà - äö ðöí. Áèð ìè íè äÿ àëà áèë ìÿç ñèç, î äà ÿëè - áèíà ñû, «ËÓ Êîéë»óí éåð ëÿø äè éè áè íà, Íÿã -
äàè òÿù ñè ëè íè ìîë ëà õà íà äà ìû ñû ýöú ëö ôîí òàí âó ðóð. ×îõ íèç äÿí ÷û õàð». Îíó ö÷ ýöí ýè ðîâ ñàõ ëà éûá, ëèé éàò, Ðà áè òÿ âÿ Éöê ñÿê Òåõ íî ëî ýè éà ëàð
àë äûã äàí ñîí ðà 25 éà øû íà - êå÷ ìèð êè, Àüà Ìó ñà Ñó ðà - éå äèð äèá- è÷èð ò ñÿ ëÿð äÿ áîé íó íà ìèí ìà - Нà çèð ëè éè íèí áè íà ñû, 28 Ìàé êö ÷ÿ ñèí äÿ êè
äÿê êÿí ä äÿ îíà êþ ìÿê õà íû äà äà ìÿ äÿí ñà ëûð. Ãà ðà íàò äàí àð òûã ãî éà áèë ìÿ ìèø äè ëÿð. ãî øà èìà ðÿò, éå íÿ ùÿ ìèí êö ÷ÿ äÿ ãûð ìû çû
åäèð. 25 éà øû íà ÷à òàí äà àòà - øÿ ùÿð äÿ õö ñó ñè íåô òà éûð ìà Èêèí úè äÿ ôÿ èñÿ Àüà Ìó ñà íû 1908-úè èëèí êÿð ïèú äÿí òè êèë ìèø ÿçÿ ìÿò ëè áè íà, Íè çà ìè
ñû þëöð. Þëÿí äÿ àòà ñû íûí 300 çà âî äó òèê äè ðèð, þç ìÿ äÿí ëÿ - äå êàá ðûí äà, Éå íè èë ÿðÿ ôÿ ñèí äÿ îüóð ëà ìûø - êö ÷ÿ ñèí äÿ Îïå ðà âÿ Áà ëåò Òåàò ðû íûí éà -
ìà íàò áîð úó ãà ëûð. Ðóù äàí ðèí äÿ àëû íàí íåô ò äÿí áàø ãà, äû ëàð. Áó äÿ ôÿ îíó àçàä åò ìÿê ö÷öí õåé ëè íûí äà êû éà øà éûø åâè, «Àçÿð áàé úàí» ïðîñ -
äöø ìÿ éÿí Ìó ñà 200 ìà - ...Àüà Ìóñà о çàìàíëàð ÿí ùÿì äÿ êÿ íàð íåô ò õó äà ëàð äà íû øûã àïà ðûë ìûø äû, áó ðà, ùÿò òà Ùà úû Çåé - ïåê òèí äÿ êþù íÿ Çà áèò ëÿð Еâè, «Àñ òî ðè éà» âÿ
«Éå íè Àâ ðî ïà» ìåù ìàí õà íà ëà ðû âÿ ñàèð
íàò äà áîðú åëÿ éèá, þçö íÿ ö÷öí íåôò òÿ ìèç ëÿò äè ðèá ùàã - íà ëàá äèí Òà üû éåâ äÿ ãà òûë ìûø äû. Îíó éöç áó êè ìè øÿ ùÿ ðèí ýþ çÿ ýÿ ëèì ëè áè íà ëà ðû Àüà
ìèí ìà íàò àëàí äàí ñîí ðà àçàä åò ìèø äè -
êè ÷èê áèð äö êàí à÷ûð. Áå ëÿ ëèê - çÿíýèí ùåñàá åäèëÿí ãû íû àëûð. Ìå õà íè êè åìà ëàò õà - ëÿð. Þçö íöí õÿ áÿ ðè îë ìà ñà äà, îíó îüóð - Ìó ñà Íà üû éå âèí ïó ëó èëÿ òè êè ëèá.
ëÿ úè áèí äÿ áèð ãÿ ïèê îë ìà - Áèáèùåéáÿò äÿðÿñèíäÿ, íà äö çÿë ò äè ðèð. Ùÿð éåð äÿí ëà éà íûí Ñòà ëèí îë äó üó áèë äè ðè ëèð. Àëû íàí Îíóí áè íà ëà ðû íûí öñ òöí äÿ þçö íÿ ìÿõ ñóñ
äàí 500 ìà íàò áîð ú ëà ãà ðà íåôò ãû çû ëà ÷åâ ðè ëèá áó ëàã ïóë ëàð èñÿ áîë øå âèê ëÿ ðèí õÿ çè íÿ ñè íÿ ýå äèá. åì á ëåì âàð. Ùàì áàë øÿ ëÿ ñè, øÿ ëÿ íèí êÿ -
áèç íå ñÿ áàø ëà éûð. íàôòàëàí êþðôÿçè ñàùèëèíäÿ êè ìè ñàí äûã ëà ðû íà àõûð... Ëà êèí áó íó ãî ÷ó ëà ðûí èí òè ãà ìû ñà éàí ëàð íàð ëà ðûí äà ñà ìàí ÷þï ëÿ ðè, îð òà äà èñÿ ÌÍ
Èêè èë äÿí ñîí ðà áîð úó íó ãàé - ÕÛÕ ÿñ ðèí ëàï ñîí ëà ðûí äà Àüà äà âàð äû. ×öí êè ìèë éîí ÷ó õÿ ñèñ ëè éè íÿ ýþ ðÿ ùÿð ôè. Áó îíóí àòà ñû íûí âÿ þçö íöí êå÷ äè éè
òà ðûð âÿ ïàð ÷à àë âå ðè èëÿ ìÿø - ìÿäÿí ÿëÿ êå÷èðèð. ãàçûëàí Ìó ñà «Íåô ò ÷û õàð ìà ôèð ìà ñû» ãî ÷ó ñàõ ëà ìûð äû. þìöð éî ëó íà èøà ðÿ äèð.
üóë îëóð. Áåø èë äÿí ñîí ðà ãóéóëàðûí ùàìûñû ýöúëö éà ðà äûð. Øÿ ùÿð äÿ ÷îõ ëó ìöëê Àüà Ìó ñà íûí òèê äèð äè éè ÿí ìÿø ùóð áè íà
2000 ìà íàò éû üûð, òîï ëà äû üû òèê äè ðèð âÿ àëûð, éö çÿ ãÿ äÿð ìÈë éîíЧó íóí ñЯõà âЯÒÈ «Èñ ìàè ëèé éÿ» èäè. Àì ìà äè ýÿð áè íà ëàð îíóí
ïó ëà Ãà ðà Øÿ ùÿð äÿ ÿë ëÿ èø ëÿ - ôîíòàí âóðóð... ÿçÿ ìÿò ëè áè íà âÿ íå ÷ÿ- íå ÷ÿ Àì ìà Àüà Ìó ñà ìÿä äàù ëû üû ñÿ ìè ìè ëèê - âàð- äþâ ëÿ òè íèí ñèì âî ëó îë äó üó ùàë äà
éÿí êè ÷èê áèð êå ðî ñèí çà âî äó ýÿ ìè ñà ùè áè îëóð. äÿí àéû ðà äà áè ëÿð äè êè, áó äà òÿ ðÿô äàø ëà ðû - «Èñ ìàè ëè éÿ» îíóí ôà úèÿ ñè íèí ñèì âî ëó èäè.