Page 53 - sehifeler_Layout 1
P. 53
{N-2`2018} 51
lində duran əsas səbəb odur ki, ailə - rəhbərlik ailə üzvlərindən təyin edilir.
dəyərlərin, duyğuların hakim olduğu bir Bu mühüm şərtdir və biznesi qorumaq
yerdir. Şirkətdə isə əksinə, duyğular deyil, məqsədi daşıyır. Məsələn, rəhbərliyə
məntiq və qaydalar hakimdir. Buna görə ailədən kənar şəxs gətirilərsə bu hal ailə
də, ailə ilə şirkətin birləşməsi, yəni ailənin içərisində ciddi problemlər yarada bilər.
bir şirkət qurması, duyğularla məntiqin Ona görə də, ailə şirkətlərində payçılar
sıx ünsiyyətini tələb edir. övladlarının gələcəyini qarantiya altına
Hərçənd, biznesin sahibi ailə olduğu almağa çalışır və hissə faizlərini öz adları-
üçün, bir çox təşkilatda biznes ailənin na rəsmiləşdirirlər.
qaydaları ilə idarə edilir. Yəni ailə hakim- Ailə şirkəti danışmanı, vəkil Hakan
dir və verilən qərarlarda duyğular, ailənin Aydogan deyir ki, ailə şirkəti sadəcə ata-
dəyərləri, gözləntiləri, istəkləri ciddi rol dan ogula davam edən şirkətlər deyil.
oynayır. Onlar yaxın qohumlar, o cümlədən qu-
Ailə, sanki təşkilatın üst təyin edici dalar arasında da qurula bilər. Amma
orqanı, müdiri mövqeyindədir. Bir çox atadan övladlara keçən ailə şirkətləri
təşkilatda isə əksinə, idarəçilər daha övladlar arasında tam bölünür. Əgər ata
öndədir və nisbətən daha səlahiyyətlidir. vəfat etməzdən əvvəl hansısa övladına
Bu vəziyyətdə şirkət duyğularla deyil, xüsusi əmlak və ya hissə bagışlamayıb-
qaydalar, obyektivlik və məntiqlə idarə sa, o zaman şirkət faizlərlə hissələrə bö-
edilir. lünür. Atanın vəsiyyəti və ya tövsiyyəsi
əsasında şirkətə yönətici seçilməyibsə bu
Aİlənİn bAşçısı, şİrkətİn ya müddətli liderlik olur, ya da ailə üzvləri
də bAşçısıdırmı? arasından səsvermə yolu ilə idarəçi seçilir.
Ailə şirkətlərində üst səviyyə, Aİlə şİrkətlərİnİn QuruluşunA
bİr dAhA bAXAQ
Ailə başçısı şirkətin çox hissəsini
özündə saxlayır, daha az hissələr isə qar-
daşlar, onların övladları və xanımları (və
ya yeznə) arasında bölünür.
İki qardaş hissələrini birləşdirə, sta-
reji ortaqlıq edə bilərlər. Bununla da ailə
üzvlərinin digər üzvlərinə (xüsusilə də
yeznə və ya gəlinə) söz haqqı vermirlər.
Ailə başçısı dünyasını dəyişdikdə
isə birləşmiş böyük hissədarlar şirkətdə
söz sahibi olurlar.
Ailə şirkətlərinin əksəriyyəti bu
prinsiplərlə işləyir. Türkiyədəki şirkətlərin
95%-i, Avropada isə 70%-i ailə şirkətləridir.
Dünyada uğurlu ailə şirkətləri nümunələri
çoxdur. “Ford”, “Levis”, “Michelin”, Türkiyədə
isə “Koç”, “Sabancı”, “Bayraktar”, «Dogan»,
«Ülker» və s. kimi böyük və uğurla davam
edən ailə şirkətləri var. Amma təəssüf ki,
ailə şirkətlərinin çoxu 1-ci nəsildə qurulur,
2 nəsildə isə tədricən yox olur. Üçüncü
nəsili yaşayan şirkətlər çox azdır.
Bəs ailə şirkətlərinin dağılmasının
səbəbi nədir?
Ailə şirkətləri araşdırmaçısı R. Soylu Aİlə şİrkətİ sAdəcə
deyir ki, çox zaman ailə böyüyü qurduğu AtAdAn oğulA dAvAm
şirkəti üzərində saxlayır və onu qurum- edən şİrkətlər deyİl.
sallaşdırmır. Nəticədə şirkət korporativ onlAr yAXın QohumlAr,
qaydalarla deyil, sadəcə rəhbərin istəyi o cümlədən QudAlAr
ilə idarə edilir. ArAsındA dA QurulA
Məsələn, peşəkarlıqdan uzaq dura-
bİlər.
