Page 54 - sehifeler_Layout 1
P. 54
52 {N-2`2018}
keçmir?» sualının cavabı əslində sadədir. Aİlə şİrkətlərİ vArİslİk
Atadan qardaşlara keçən ortaqlıq rahat sİstemİ İlə dAvAm
şəkildə davam etsə də, çox zaman qar- etdİyİnə Görə Aİləyə
daşlardan uşaqlarına keçən ortaqlıq o Gələn hər Fərdə
qədər uğurlu olmur. şİrkətdən pAy düşür.
Düşünün, qardaşlar və onların uşaq-
ları, kənardan gələn gəlinlər və yeznələr.
Qarışıq bir durum ortaya çıxır və dəyişik
sərmayələrlə şirkət batır. Ailə şirkətləri
varislik sistemi ilə davam etdiyinə görə
ailəyə gələn hər fərdə şirkətdən pay dü-
şür. Kənardan gələn gəlinlə və yeznəylə
varidat sözləməsi imzalansa belə, bo-
şanma hallarında qanunla açılan dava
əsasında onlara təzminat düşür. Təzminat
da təbii olaraq şirkətin mal varlığına uy-
ğun hesablanır ki, bu da kiçik rəqəm de-
yil.
148 İllİk yAşı olAn trAktor
şİrkətİ necə bAtdı?
raq əsas vəzifələrə dost-tanış təyin edilir, Türkiyədə 3 nəsilə qədər çatan ailə
şirkətdə düzgün sistem qurulmur, onun şirkətlərinin sayı cəmi 4 faizdir. Batan ailə
inkişafı dayanır, maliyyə məsələləri düz- şirkətlərinin 80 faizi isə qurumsallaşma-
gün aparılmır: «Bundan sonra ailə içində yan şirkətlərdir. Məsələn, türk sənayesinin
maddi rəqabət başlayır və şirkətdə ailə ən böyük şirkətlərindən biri olan «Uzel»in
fərdləri çoxalır. Şirkətin gəlirləri ilə xərcləri iflası buna misal ola bilər. 1864-cü ildə
üst-üstə düşmür. Eyni zamanda şirkətdəki qurulan şirkət bir neçə il əvvəl ailə içində
peşəkar işçilərlə ailə üzvləri arasında so- yaşanan anlaşılmazlıqdan sonra batdı.
yuq müharibə də başlayır». Bəs ən böyük traktor istehsalçıların-
dan biri necə oldu ki, iflas etdi?
AmmA bunun əksİnə olArAQ Əslində, şirkətin problemləri təqribən
uğurlu Aİlə şİrkətlərİ də vAr. 50 il əvvəl başlandı. 1961-ci ci ildə şirkətin
rəhbəri Serder Uzel vefat edir. Onun
bəs onlArın uğurunun sİrrİ ölümündən sonra hissələr 1 oğul və 3
nədədİr? qız arasında bölünür. Oğul Əhməd Uzel
və böyük bacıya yüzdə 40, digərlərinə isə
yüzdə 10 faiz hissə düşür.
Ailə üzvləri ilə idarəçilər çox yaxşı Əvvəlcə şirkətin işləri uğurlu olur –
dialoq içərisindədir. biznes böyüyür və səhmlər təqribən 45%
Çalışanlara qarşı davranışlarda ölçü- bahalaşır. Amma təqribən 1980-ci illərdə
lü və adildirlər. ailələr arasında nifaqlar başlayır. 1998-cı
Ailənin adı məhsulla birləşdiyinə ildə Əhməd Uzel vəfat edir və 2001-ci
görə istehsal edilən məhsulun keyfiy- ildən şirkət üçün agır günlər başlayır.
yətinə ciddi diqqət yetirilir. Öndər Uzel bir məqaləsində deyirdi ki,
Çevik qərar vermə sistemləri var. “o dönəm pərişan olduq, satışlar 85 faizə
Ailə üzvləri davamlı olaraq düşdü. 2003-cü ildə ayağa qalxmaga
gördükləri işlə baglı təhsil alır, daha çox çalışdıq. Dünyanın 10 traktor istehsalçı-
öyrənməyə çalışırlar. sından biri idik. 2006-cı ildə isə yenidən
Şirkət rəhbəri zamanı gələndə lider- çətinliklər başladı, şirkətin borcları artdı.
liyi digər ailə üzvünə ötürməyi bacarır. 2009-cu ildə artıq tükənmişdik”.
2016-cı ildə iflas olduğunu elan edən
üçüncü nəsİlə keçməyən Aİlə şirkətin fabriki 225 milyon türk lirəsinə
şİrkətlərİ satııdı. İflas masasının qəbul etdiyi borc
siyahısına görə isə, Uzel Makinasınin faiz
xaric borcu 243,2 milyon lirə idi. Nəticədə
«Ailə şirkətləri niyə üçüncü nəsilə şirkət batsa da ailə içində miras davası
